Trách nhiệm của ban lãnh đạo doanh nghiệp trong việc tổ chức hội nghị người lao động tại doanh nghiệp

Tổ chức hội nghị người lao động (HNNLĐ) tại doanh nghiệp hàng năm là một hoạt động nhằm tổng kết đánh giá những kết quả đạt được của năm trước, rút ra những kết quả, ưu điểm, nhược điểm, những tồn tại, hạn chế, tìm ra nguyên nhân và từ đó xây dựng phương hướng, nhiệm vụ cho năm tiếp theo. Đây là công việc hết sức quan trọng giúp doanh nghiệp đảm bảo luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của đơn vị. HNNLĐ là một hình thức của đối thoại tại nơi làm việc, được quy định trong quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc do người sử dụng lao động (NSDLĐ) ban hành; là dịp để phát huy quyền làm chủ, năng lực sáng tạo, tinh thần đoàn kết, thống nhất, tính đồng thuận cao trong doanh nghiệp, các tổ chức đoàn thể và mỗi người lao động nhằm thực hiện tốt nhiệm vụ do ban lãnh đạo doanh nghiệp đặt ra, giúp doanh nghiệp ngày càng phát triển đi lên.
 

Hội nghị NLĐ Công ty TNHH Tân Phước năm 2024 – đơn vị nhiều năm liền làm tốt công tác dân chủ ở cơ sở, luôn tổ chức hội nghị NLĐ ngay từ đầu năm

Để tổ chức thành công hội nghị cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa ban lãnh đạo doanh nghiệp và tổ chức Công đoàn. Bên cạnh đó, xây dựng và thực hiện tốt quy chế dân chủ ở cơ sở là tiền đề quan trọng trong việc thực hiện các nhiệm vụ, chỉ tiêu sản xuất kinh doanh của mỗi doanh nghiệp.
Hiện nay, ở nước ta, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở (sau đây gọi tắt là Luật) đã được Quốc hội thông qua ngày 10/11/2022 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2023; đồng thời Chính phủ cũng đã ban hành Nghị định số 59/2023/NĐ-CP ngày 14/8/2023 quy định chi tiết một số điều của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và các văn bản có liên quan. Về bố cục, Luật gồm 6 chương 91 điều, những nội dung liên quan đến việc thực hiện dân chủ ở tổ chức có sử dụng lao động được quy định tại chương IV, gồm 19 điều, từ điều 64 đến điều 82.
Theo Điều 69 của Luật, việc tổ chức HNNLĐ trong doanh nghiệp nhà nước do ban lãnh đạo doanh nghiệp và Ban Chấp hành Công đoàn ở doanh nghiệp, ban đại diện của tổ chức đại diện khác của người lao động ở cơ sở (nếu có) phối hợp tổ chức. Hội nghị được tổ chức định kỳ mỗi năm một lần sau khi kết thúc năm tài chính của doanh nghiệp nhưng không chậm hơn 03 tháng của năm tiếp theo do người đại diện có thẩm quyền của doanh nghiệp quyết định sau khi lấy ý kiến của Ban Chấp hành Công đoàn ở doanh nghiệp, ban đại diện của tổ chức đại diện khác của người lao động ở cơ sở (nếu có). Trong một số trường hợp cụ thể được quy định chi tiết tại Điều 68 của Luật, HNNLĐ được tổ chức bất thường, ví dụ như khi có ít nhất là một phần ba tổng số người lao động của doanh nghiệp cùng đề nghị.
Tại Điều 70 của Luật cũng quy định rõ trách nhiệm chính trong việc tổ chức HNNLĐ trong doanh nghiệp nhà nước là người đại diện có thẩm quyền của doanh nghiệp. Theo đó, người đại diện có trách nhiệm phối hợp cùng Ban Chấp hành Công đoàn ở doanh nghiệp, ban đại diện của tổ chức đại diện khác của người lao động ở cơ sở (nếu có) thống nhất chủ trương, xây dựng kế hoạch tổ chức HNNLĐ. Đồng thời, định kỳ 06 tháng một lần, người đại diện có trách nhiệm phối hợp cùng Ban Chấp hành Công đoàn ở doanh nghiệp, ban đại diện của tổ chức đại diện khác của người lao động ở cơ sở (nếu có) tổ chức kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện nghị quyết HNNLĐ; thông báo kết quả kiểm tra, đánh giá đến toàn thể người lao động trong doanh nghiệp.
Mặc dù Luật không nêu trình tự tổ chức HNNLĐ tại doanh nghiệp nhà nước, tuy nhiên theo Nghị định 145/2020/NĐ-CP ngày 14/12/2020 của Chính phủ quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ Luật lao động về điều kiện lao động và quan hệ lao động, Hướng dẫn số 41/HD-TLĐ ngày 11/11/2021 của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam về hướng dẫn công đoàn tham gia đối thoại và thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc thì trình tự tổ chức HNNLĐ thực hiện như sau:
- Chào cờ (khuyến khích).
- Tuyên bố lý do, giới thiệu đại biểu.
- Bầu chủ trì hội nghị; chủ trì lên điều hành hội nghị.
- Đại diện NSDLĐ và đại diện công đoàn trình bày các báo cáo theo phân công.
- Đại biểu thảo luận, chất vấn tại hội nghị.
- Mời lãnh đạo phát biểu (nếu có).
- Chủ trì hội nghị tiếp thu ý kiến góp ý và trả lời kiến nghị thuộc trách nhiệm; kết luận thông qua các báo cáo, nội quy, quy chế nội bộ và thỏa ước lao động tập thể (nếu có).
- Ký kết thỏa ước lao động tập thể (nếu có).
- Bầu hoặc công bố thành viên tham gia đối thoại bên người lao động (nếu có).
- Bầu Ban Thanh tra nhân dân (nếu có).
- Khen thưởng, phát động thi đua, ký kết giao ước thi đua (nếu có).
- Biểu quyết thông qua nghị quyết hội nghị;
- Bế mạc hội nghị.
Để việc thực hiện các nội dung quy định về đối thoại tại nơi làm việc và thực hiện dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc, trong đó bao gồm việc tổ chức HNNLĐ diễn ra thuận lợi, công đoàn cần chủ động đề nghị với NSDLĐ xây dựng hoặc sửa đổi, bổ sung quy chế dân chủ ở cơ sở tại nơi làm việc; lưu ý là NSDLĐ sử dụng dưới 10 người lao động thì không phải ban hành quy chế (Điều 48 và khoản 4 Điều 114 Nghị định 145/2020/NĐ-CP).
Bên cạnh đó, nếu đơn vị không tổ chức HNNLĐ thì sẽ bị xử phạt, vấn đề này được quy định tại Nghị định 12/2022/NĐ-CP ngày 17/1/2022 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Theo đó, tại Điều 15 của Nghị định, nếu NSDLĐ không tổ chức đối thoại định kỳ tại nơi làm việc, không phối hợp tổ chức HNNLĐ theo quy định của pháp luật, sẽ bị xử phạt từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng.
Vì vậy, việc tổ chức HNNLĐ vừa là trách nhiệm của NSDLĐ, vừa thực hiện đúng quy định của pháp luật trong việc đảm bảo thực hiện dân chủ ở cơ sở và không để vi phạm hành chính dẫn đến xử phạt, ảnh hưởng đến hình ảnh, uy tín và thương hiệu của doanh nghiệp.