Giải pháp nâng cao chất lượng hoạt động ban nữ công quần chúng và những vấn đề đặt ra đối với công tác nữ công tình hình mới

Hội thi Tìm hiểu kiến thức về Bình đẳng giới

Công tác phụ nữ luôn được Đảng và Nhà nước quan tâm về mọi mặt, phụ nữ đã và đang giữ vai trò quan trọng trong gia đình và ngoài xã hội. Nữ công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ) là bộ phận của giai cấp công nhân Việt Nam và là lực lượng nòng cốt trong phong trào phụ nữ cả nước; là lực lượng đông đảo, tham gia tích cực vào sự nghiệp đổi mới và phát triển kinh tế - xã hội. Hiện nay, cả nước có khoảng 79.000 ban nữ công quần chúng được thành lập trong 100% công đoàn cơ sở (CĐCS) khu vực nhà nước và 80% khu vực ngoài nhà nước với nhiều hoạt động chăm lo cho nữ đoàn viên, người lao động như biểu dương gia đình CNVCLĐ tiêu biểu, mô hình “Sức khỏe của bạn”, “Lễ cưới tập thể”, “Phòng vắt trữ sữa mẹ tại nơi làm việc” được quan tâm, phát triển nhân rộng. Phong trào “Giỏi việc nước, đảm việc nhà” được đổi mới, bám sát với thực tiễn, nội dung, tiêu chí của phong trào được cụ thể hóa phù hợp với từng khu vực, ngành, nghề, đơn vị, thu hút đông đảo nữ đoàn viên, lao động tham gia. 
Bình Định là 1 tỉnh ven biển miền Trung với dân số khoảng 1,5 triệu người, đang vươn lên phát triển mạnh mẽ với mục tiêu trở thành tỉnh thuộc nhóm dẫn đầu của khu vực trong vòng vài năm tới. Công đoàn Bình Định hiện có 11 liên đoàn lao động (LĐLĐ) huyện, thị xã, thành phố, 03 công đoàn ngành, 01 công đoàn khu kinh tế và 1.592 CĐCS. Số lượng nữ CNVCLĐ là 56.308/117.635 CNVCLĐ, chiếm 49,9% CNVCLĐ toàn tỉnh; có 53.103 đoàn viên nữ/87.737 đoàn viên chiếm 60,5%; có 1.070 ban nữ công quần chúng với 3.315 uỷ viên. Được sự quan tâm của Tỉnh ủy, UBND và các cơ quan, ban ngành đoàn thể trong tỉnh, sự nỗ lực của đội ngũ CNVCLĐ nói chung và lao động nữ tỉnh Bình Định nói riêng, hoạt động nữ công đã đạt được những kết quả đáng khích lệ.
Xác định tầm quan trọng của lực lượng lao động nữ và xuất phát từ nhu cầu, nguyện vọng của nữ CNVCLĐ trên địa bàn tỉnh là mong muốn được đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức về mọi mặt; có những giải pháp cụ thể, thiết thực để chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp chính đáng của chị em đồng thời có sự đổi mới trong việc tổ chức thi đua và đánh giá thi đua, qua đó khích lệ, động viên lao động nữ tích cực tham gia các phong trào do Công đoàn phát động, nhiệm kỳ 2018-2023, Ban Thường vụ LĐLĐ tỉnh đã đề ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của ban nữ công quần chúng nói riêng và công tác vận động nữ CNVCLĐ nói chung, đạt được một số kết quả như sau:
Công tác củng cố, kiện toàn nâng cao chất lượng hoạt động của ban nữ công cùng với công tác đào tạo, tập huấn cho cán bộ nữ. Xác định công tác cán bộ là then chốt, phải có đủ số lượng cán bộ nữ công nhiệt tình, tâm huyết và có nghiệp vụ vững vàng thì mới tổ chức tốt được phong trào và vận động được lao động nữ tham gia. Những năm qua, LĐLĐ tỉnh chỉ đạo các cấp công đoàn thường xuyên rà soát củng cố, kiện toàn và thành lập ban nữ công quần chúng ở những đơn vị đủ điều kiện. Hiện nay, 100% CĐCS đủ điều kiện đều được thành lập ban nữ công quần chúng theo quy đinh của Điều lệ Công đoàn Việt Nam. Kết quả sau 5 năm đã thành lập mới 134 ban nữ công quần chúng (vượt 40% chỉ tiêu nghị quyết Đại hội Công đoàn tỉnh lần thứ XIII). Hằng năm công đoàn các cấp trong tỉnh thường xuyên tổ chức tập huấn nghiệp vụ công tác nữ công cho cán bộ nữ kết hợp với sinh hoạt chuyên đề, qua đó làm tốt công tác vận động nữ tại cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp.
Công tác tuyên truyền trong nữ CNVCLĐ. Đây là công việc trọng tâm, xuyên suốt cả nhiệm kỳ. Để những nội dung tuyên truyền về các chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, các nghị quyết, chương trình, kế hoạch của Tổng Liên đoàn về công tác vận động nữ; về những chuẩn mực đạo đức của Phụ nữ Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước; vai trò của người phụ nữ trong xây dựng gia đình no ấm, tiến bộ, bình đẳng, hạnh phúc… đến với lao động nữ và thu hút được sự quan tâm của nữ CNVCLĐ. LĐLĐ tỉnh đã sáng tạo và kết hợp tuyên truyền nhiều hình thức phong phú, đa dạng, như: tuyên truyền qua mạng xã hội, website, truyền hình; tuyên truyền qua hội thi, gameshow giờ thứ 9; qua các lớp tập huấn, sinh hoạt chuyên đề, nói chuyện cùng chuyên gia đã thu hút đông đảo lao động nữ tham gia. Kết quả 5 năm qua, các cấp công đoàn tổ chức 9.347 hoạt động tuyên truyền, cho lao động nữ bằng các hình thức nêu trên. Thông qua các hoạt động, nữ CNVCLĐ đã từng bước nâng cao kiến thức pháp luật, nắm rõ hơn về các chế độ chính sách pháp luật, từ đó tự bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của bản thân. Đặc biệt, ngoài nguồn kinh phí của công đoàn, hàng năm LĐLĐ tỉnh đã tranh thủ được nguồn kinh phí của Ban Vì sự tiến bộ phụ nữ tỉnh gần 100 triệu đồng để tổ chức các hoạt động tuyên truyền về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ trong các doanh nghiệp.
Các hoạt động chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng và kiểm tra thực hiện chính sách, pháp luật cho lao động nữ. LĐLĐ tỉnh đã chỉ đạo công đoàn các cấp phát triển mạnh mô hình tư vấn, hướng dẫn lao động nữ ký hợp đồng lao động theo đúng quy định của pháp luật; hướng dẫn cơ sở trong công tác thương lượng, ký kết thỏa ước lao động tập thể có nhiều chính sách có lợi hơn so với quy định của pháp luật mang tính đặc thù riêng về giới; phối hợp với các cơ quan chức năng tham gia kiểm tra, giám sát thường xuyên việc thực hiện chính sách, pháp luật đối với lao động nữ, trong đó riêng LĐLĐ tỉnh đã chủ động tổ chức kiểm tra, giám sát 96 cuộc tại các doanh nghiệp có đông lao động nữ. Nổi bật là mô hình phối hợp của Công đoàn Khu Kinh tế với Ban Tuyên giáo - Nữ công LĐLĐ tỉnh và Trung tâm tư vấn pháp luật Công đoàn Bình Định trực tiếp đến doanh nghiệp tổ chức tư vấn cho hàng trăm lượt lao động nữ về các nội dung pháp luật lao động và công đoàn; từ đó giúp người lao động đòi lại quyền lợi của mình với số tiền gần 3 tỷ đồng, trong đó chủ yếu là lao động nữ. Mô hình phối hợp với Công ty TNHH Medlatec Bình Định tổ chức xét nghiệm máu miễn phí cho hơn 8.000 CNVCLĐ. Phối hợp với Trung tâm Chăm sóc sức khỏe sinh sản và Chi cục Dân số tổ chức 106 lớp tập huấn cho gần 10.600 lượt lao động nữ đang trong độ tuổi mang thai và cho con bú tại các doanh nghiệp; tặng số tiết kiệm cho con CNVCLĐ có hoàn cảnh khó khăn, mồ côi cha, mẹ; phối hợp tổ chức tặng cặp phao cho con CNVCLĐ ở vùng sông nước, khen thưởng, vui chơi và tặng hàng ngàn suất quà, học bổng cho con CNVCLĐ nhân dịp ngày Quốc tế thiếu nhi và Tết Trung thu.
 

Đ/c Hà Duy Trung-Chủ tịch LĐLĐ tỉnh tặng quà cho con CNLĐ có hoàn cảnh khó khăn
 

Phong trào thi đua trong lao động nữ. Phong trào thi đua "Giỏi việc nước, đảm việc nhà" gắn với phong trào "Phụ nữ tích cực học tập, lao động sáng tạo, xây dựng gia đình hạnh phúc", thực hiện "Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh", “Gia đình CNVCLĐ thành đạt” và các phong trào thi đua khác trong nữ CNVCLĐ đã được các cấp công đoàn trong tỉnh triển khai thực hiện có hiệu quả. Hằng năm, có trên 90% nữ CNVCLĐ đạt danh hiệu thi đua "Giỏi việc nước, đảm việc nhà"; trong nhiệm kỳ có 796 gia đình đạt danh hiệu “Gia đình CNVCLĐ thành đạt” các cấp, trong đó có 27 gia đình đạt danh hiệu cấp tỉnh. Đã có hàng trăm công trình, sản phẩm, đề tài khoa học, sáng kiến kinh nghiệm được thực hiện do nữ CNVCLĐ đảm nhận và ứng dụng vào sản xuất, có giá trị làm lợi hàng trăm triệu đồng. Từ các phong trào thi đua, trong nhiệm kỳ qua đã có hơn 13.076 lượt lao động nữ được các cấp, các ngành biểu dương, khen thưởng.
Những kết quả đạt được đã góp phần giải quyết thỏa đáng tâm tư, nguyện vọng của lao động nữ được đặt ra từ đầu nhiệm kỳ nhưng cũng gặp phải những khó khăn, hạn chế: công nhân Bình Định vẫn đang trong tình trạng công nhân – nông dân, bị ảnh hưởng bởi hoạt động mùa vụ nhà nông, nhất là nữ giới; hoạt động nữ công ở một số CĐCS, nhất là trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước hiệu quả chưa cao; điều kiện lao động, điều kiện sống, chính sách tiền lương, bảo hiểm, nhà ở, nhà trẻ mẫu giáo và đời sống tinh thần của lao động nữ còn nhiều bức xúc; chủ doanh nghiệp chưa tạo điều kiện để công đoàn tổ chức các hoạt động tuyên truyền đặc thù giới cho lao động nữ; đội ngũ cán bộ làm công tác nữ công ở cơ sở kiêm nhiệm, không ổn định; vấn đề nợ đọng BHXH, giải quyết chế độ chính sách đối với lao động nữ ở một số doanh nghiệp chưa được quan tâm đúng mức và chưa thực hiện đúng quy định của pháp luật; ảnh hưởng của đại dịch Covid-19, suy thoái kinh tế và các cuộc xung đột vũ trang trên thế giới, khiến nhiều doanh nghiệp không có đơn hàng, cắt giảm lao động, thu hẹp sản xuất mà lao động nữ là đối tượng bị tác động nhiều nhất.
 

Trao tiền hỗ trợ xây nhà "Mái ấm Công đoàn" cho CNLĐ có hoàn cảnh khó khăn 
 

Trong thời gian tới công tác vận động nữ CNVCLĐ sẽ có nhiều thuận lợi do được sự quan tâm của Đảng, sự hoàn thiện về hệ thống chính sách pháp luật của Nhà nước, cùng với đó là sự chỉ đạo kịp thời của Tổng Liên đoàn nhưng cũng có nhiều thách thức đối với công tác nữ công như: lực lượng lao động nữ trực tiếp sản xuất tại các khu công nghiệp, khu chế xuất hiện nay chủ yếu lao động phổ thông, trình độ chuyên môn tay nghề còn thấp, ít có cơ hội học tập nâng cao trình độ chuyên môn, tiếp cận kỹ thuật mới, dẫn đến nguy cơ mất việc làm, tác động đến con cái, gia đình, cơ hội phát triển nghề nghiệp; công tác tham mưu của một số ban nữ công quần chúng cho ban chấp hành, cho lãnh đạo đơn vị còn yếu, chưa tranh thủ được nguồn lực để hoạt động; tính chủ động trong việc nâng cao hiểu biết về pháp luật để tự bảo vệ mình của chị em còn chưa cao. Để nâng cao chất lượng hoạt động công tác vận động nữ công trong tình hình mới, ngoài những nhiệm vụ và giải pháp như trong báo cáo chính trị Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam đã trình bày, trong thời gian tới cần tập trung vào một số nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm sau:
1. Tăng cường sự quan tâm chỉ đạo của Ban Chấp hành, Ban Thường vụ Công đoàn các cấp đối với công tác nữ công. Củng cố, kiện toàn và nâng cao chất lượng hoạt động của ban nữ công công đoàn các cấp nhất là ban nữ công quần chúng ở doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước.
2. Ban nữ công công đoàn các cấp cần chủ động tham mưu, đề xuất nội dung công tác nữ công trong chương trình làm việc toàn khóa của Ban Thường vụ, Ban Chấp hành công đoàn nhiệm kỳ 2023 -2028; kế hoạch triển khai thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu về công tác nữ công đã nêu trong Nghị quyết Đại hội Công đoàn các cấp và Nghị quyết Đại hội XIII Công đoàn Việt Nam; hoạt động nữ công cụ thể, thiết thực ngay từ đầu năm, tranh thủ sự hỗ trợ về kinh phí từ chính quyền, người sử dụng lao động tổ chức nhiều hoạt động sôi nổi, phong phú phù hợp để thu hút đông đảo lao động nữ tham gia.
3. Đổi mới nội dung sinh hoạt và đa dạng hoá phương pháp tuyên truyền, giáo dục phù hợp với đặc thù của nữ CNVCLĐ ở từng lĩnh vực kết hợp với chuyển đổi số trong công tác tuyên truyền. Đẩy mạnh các phong trào thi đua trong nữ CNVCLĐ, chú trọng triển khai phong trào “Giỏi việc nước, đảm việc nhà” gắn với phong trào “Xây dựng người Phụ nữ Việt Nam thời kỳ mới”.
4. Phải gần gũi và thường xuyên nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của chị em; kịp thời phản ánh những trường hợp khó khăn, đột xuất với cấp ủy, chính quyền và công đoàn để được hỗ trợ giúp đỡ, tạo động lực cho chị em phấn đấu vượt qua mọi khó khăn, được học tập, bồi dưỡng nâng cao trình độ lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ; bố trí sử dụng lao động nữ hợp lý nhằm phát huy năng lực và sở trường của nữ CNVCLĐ hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
5. Phối hợp chặt chẽ với chính quyền, chuyên môn trong công tác chăm lo bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người lao động và con CNVCLĐ có hiệu quả nhất định; quan tâm đến những vấn đề thiết thực trong cuộc sống hằng ngày của các chị em như: vấn đề tiền lương, tiền thưởng, chế độ bảo hiểm, chế độ làm thêm giờ, đào tạo, đề bạt, khen thưởng, chăm sóc sức khỏe sinh sản, xây dựng gia đình hạnh phúc,… Phối hợp kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách đối với lao động nữ, phát hiện, kiến nghị để xử lý kịp thời những hành vi vi phạm pháp luật.